GreekEnglishItalian - Italy

PDFἘκτύπωσηE-mail

2004 XΑΡΜΟΥΣΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

Η τέχνη ως γλώσσα


Χρώμα, χώρος, σχέδιο, φώς, λέξεις που συνθέτουν την γλώσσα της τέχνης. Η γλώσσα αυτή είναι το μέσο επικοινωνίας για την μετάδοση σκέψεων και συναισθημάτων του καλλιτέχνη προς το κοινό. Στην καθομιλουμένη και γραπτή γλώσσα επικοινωνούμε με ήχους και σύμβολα τα οποία τα μεταδείδουμε ακολουθώντας πιστά κανόνες και κώδικες επικοινωνίας. Η τέχνη, έχει τους δικούς της κανόνες επικοινωνίας. Είναι μια γλώσσα πολύπλοκη όπου όλα τα απίθανα είναι πιθανά και όλα τα μηνύματα που εισπράτουμε μεταφράζονται με χιλιάδες τρόπους. Τι γίνεται στην περίπτωση όπου ο γραπτός λόγος εισβάλλει πάνω στον καμβά ενός καλλιτέχνη? Συγκεκριμένα τι προσπαθεί να μας παρουσιάσει με το έργο της η Μαρία Κομπατσιάρη? Τι είναι αυτό που την οδήγησε στην ανάγκη να δώσει λόγο στην τέχνη της;

Το έργο της Μαρίας Κομπατσιάρη θα μπορούσε να διαχωριστεί σε δύο τμήματα. Στο ένα τμήμα κυριαρχεί η γραμμή. Η γραμμή ως έννοια είναι το αποτύπωμα που αφήνει ένα κινούμενο σημείο. Στη γεωμετρία η γραμμή δεν έχει πάχος, μπορεί απλά να είναι ευθεία ή καμπυλωτή. Στην τέχνη αντίθετα μπορεί να εμφανιστεί με πολλές μορφές. Αλλες φορές λεπτεπίλεπτη και αρμονική και άλλες παχειά, δυναμική και απειλητική. Οι γραμμές της Μαρίας είναι ταυτόχρονα και λεπτές και έντονες. Η κίνηση τους μας υποδηλώνει κεκτειμένη ταχύτητα και η όψη τους μας προκαλεί άγχος και σύγχιση. Λαβύρινθος. Η πρώτη λέξη που μας έρχεται στο μυαλό και αναρωτιόμαστε αν η καλλιτέχνιδα, μας προσκαλεί να χαθούμε σε αυτό το περίπλοκο σχέδιο, μέσα σε αυτούς τους ατελείωτους διαδρόμους που έχει δημιουργήσει. Ξέρουμε οτι το βασικό χαρακτηριστικό του λαβυρίνθου είναι οτι παρόλο που η έξοδος απο αυτόν είναι υπαρκτή είναι συνάμα σχέδον αδύνατο να την βρούμε. Τι είναι λοιπόν αυτή η αταξία? Είναι η ανησυχία της για το θάνατο ή η απεικόνιση της σύγχρονης πραγματικότητας? Είναι η ανάγκη της να μας δείξει το αδιέξοδο που νοιώθει ή είναι απλές διατυπώσεις του υποσυνείδητού της;

Πολλές φορές έχουμε σταθεί απέναντι σε έναν αφηρημένο πίνακα και έχουμε αναρωτηθεί το τι μπορεί να σημαίνει η εικόνα που βλέπουμε. Ο καθένας απο εμάς έχει και μια διαφορετική άποψη. Η αναρώτηση αυτή θυμίζει το παιχνίδι που παίζουν μικροί και μεγάλοι με τους σχηματισμούς που δημιουργούν τα σύννεφα. Έχει λοιπόν ουσία να φτάσουμε σε ένα κοινό συμπέρασμα? Η απάντηση είναι αρνητική και σε αύτην κρύβεται και η μαγεία της τέχνης. Το γεγονός δηλαδή, οτι ο κάθε άνθρωπος, μέσα απο το δημιούργημα ενος καλλιτέχνη, μπορεί να αναπτύξει την δικία του ερμηνεία και να δώσει τις δικές του απαντήσεις. Πολλοί φιλόσοφοι υποστηρίζουν οτι η τέχνη δεν εξυπυρετεί απο μόνη της κάποιο συγκεκριμένο σκοπό, απλά υπάρχει για να υπάρχει. Στην εκτεταμένη προσπάθεια ερμηνείας της χάνεται αυτή η ουσία της αυτούπαρξης της. Η Μαρία Κομπατσιάρη αναφερώμενη σε αυτή τη σκοπιά του έργου της μας αποκαλύπτει οτι η δημιουργία των τυχαίων αυτών σχηματισμών είναι ενα καινούργιο πείραμα για αυτήν. Οι άτακτες καμπυλοειδείς γραμμές που σκεπάζουν η μια την άλλη δημιουργούν πολύπλοκους ιστούς που δίνουν την αίσθηση του βάθους και του χάους ταυτόγχρονα. Τις αποκαλεί κορδέλες, διαδρομές και προσκαλεί το σύγχρονο άνθρωπο να χαθεί μέσα σε αυτές.

Το χάος των γραμμών σχεδόν πάντα πλαισιώνεται από ένα κάδρο, όπου φυλάσσεται και αποστασιοποιείται απο το γραπτό λόγο της ζωγράφου. Ο γραπτός της λόγος έχει και αύτος χαοτική μορφή. Δεν διαβάζεται και δεν βρίσκεται εκεί για λόγους επεξηγηματικούς. Η ύπαρξη του εκ νέου είναι καθαρά συμβολική. Έτσι όπως βρίσκεσαι εκτεθειμένος ανάμεσα στις κυμματοειδείς γραμμές, το ίδιο χαμένος βρίσκεσαι μπροστά στα σύμβολα και τα γράμματα που εμφανίζονται πάνω στους πίνακες. Παρόλο που τα σύμβολα αυτά είναι παρμένα απο γλώσσες νεκρές και απο τις επιστήμες, είναι αναγνωρίσιμα σε μας σαν σχηματισμοί και οι έννοιες τους μας είναι παντελώς άγνωστες.

Η χρήση του συμβολισμού στην τέχνη είναι πολύπλευρη. Η Μαρία Κομπατσιάρη στους πίνακες της δεν μας δηλώνει ούτε χώρο, ούτε τόπο και δεν έχει ως σκοπό την αναπαράσταση συγκεκριμένων αντικειμένων. Η υποβολή συναισθημάτων είναι ο απότερος στόχος της ο οποίος εκφράζεται και υλοποιείται με τη χρήση των συμβόλων αυτών. Η τέχνη της εκφράζεται με την αποκάλυψη διαφόρων εσωτερικών της προβληματισμών, μέσα από χρώματα, μορφές και σύμβολα, προσφέροντας στο κοινό της τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με τη μυστική και μυστηριακή μορφή της οπτικής της πραγματικότητας.

Αναστασία Χαρμούση 2004
Ιστορικός Τέχνης

/